Bunama olarak adlandırılan demans hastalığı; beynin zihinsel ve davranışsal işlevlerinin bozulmasıyla ortaya çıkan bir sonuçtur. Beyni etkileyen durumun ne olduğuna ve nasıl etkilediğine bağlı olarak çeşitlenir. Demans hastalarının zihinsel fonksiyonlarda günlük yaşamı etkileyecek düzeyde bozulmalar yaşanır. Planlama problem çözme ve davranışların kontrolü gibi yetenekler bozulurken kişilik özelliklerinde de değişiklikler olur.
Hafıza kaybı bunamanın ortak bir semptomu olmakla birlikte hastada tek başına hafıza kaybı demans olduğu anlamına gelmez. Stres, uykusuzluk, zihinsel yorgunluk ve çeşitli ilaçlar da unutkanlığa neden olabilir. Demans sendromunda ilerleyici unutkanlık yanı sıra dil bozukluğu, planlama eksikliği, davranış değişikliği gibi ilave yakınmalar da olur.
Demansın Başlıca Nedenleri
Alzheimer hastalığı, demans sendromunun en sık nedenidir. Özellikle 80 yaş üzerinde olanlar, demans ve kronik psikiyatrik hastalıkları olanlar, kronik depresyonu olanlar, beyin damar hastalığı risk faktörü olanlarda görülebilir. Bunun yanı sıra, çeşitli metabolik bozukluklar, beslenme bozuklukları, ağır hormonal düzensizlikler ve ağır vitamin yetersizlikleri gibi çeşitli durumlar da demansa yol açabilir.
Demans Belirtileri Nelerdir?
İş performansının bozulması,
Sözel tekrarlar,
Kompleks işler ve problem çözümünde zorluk,
Araba kullanmada zorluk,
Konuşurken doğru sözcükleri bulmada zorluk çekme,
Konulara kayıtsızlık,
Hikayeler, konuları ve olayları takip etmekte zorluk,
Sorunları çözme ve duyguları kontrol etmede zorluk,
Günlük işleri tamamlamada zorluk,
Sürekli moralsiz ve keyifsiz ruh hali,
Ani ruh halindeki değişimler,
Unutma ve panik olma hali.
Demans Tedavisi
Demans tanısı, ayrıntılı klinik ve nöropsikolojik değerlendirme gerektirir. Öncelikle hastanın ne tür şikayetleri olduğunu ve bu şikayetlerin ne düzeyde olduğu sorgulanır. Ardından saptanan sorunların nedenine yönelik değerlendirme yapılır. Ayrıca hastanın tıbbi özgeçmişi ve ailedeki hastalıklar da tanı için önemli rol oynar.
Medikal Tedavi
- Fiziksel ve mental aktiviteyi yerinde tutma,
- Uygun beslenmenin sağlanması,
- Santral sinir sistemini olumsuz etkileyen ilaçlardan kaçınılması,
- Depresyon, agresyon, letarji, stupor, inkontinans, halüsinasyon tedavisi.
Fonksiyonel Tedavi
- Hastanın stresten uzak tutulması,
- Evde güvenli ve takipli yaşam sürmesi,
- Hastaya hafıza kaybının derecesine göre refakat veya bakıcı
Eğitim
- Hastalık hakkında aile ve hastanın bilgilendirilmesi,
- Yeni çıkan ve çıkmakta olan tedavilerin hasta ve yakınları ile görüşülmesi,
- Sosyal aktivitenin ve günlük yaşama katılımın desteklenmesi,